Çerezler (Cookies), web sitelerinin, web tarayıcısı (Chrome, Firefox, Opera, Internet Explorer, Edge, Safari vb.) aracılığıyla ziyaretçinin bilgisayarına kaydettiği küçük verilerdir. Bu veriler, ziyaretçi aynı web sitesini tekrar ziyaret ettiğinde tarayıcı tarafından web sitesine geri gönderilir.
Web siteleri çerezleri tarayıcılar aracılığıyla kullanabildiğinden, bir tarayıcı ile kullanılan çerez başka bir tarayıcı ile kullanılmaz. Tarayıcıların tuttukları çerezler diğer tarayıcılardan bağımsızdır.
Tarayıcı ile web sunucusu (web sitesinin durduğu bilgisayar) arasında durumsuz bir bağlantı vardır. Yani tarayıcı web sunucusuna bir istek gönderdiğinde web sunucusunun yerinde olup olmadığından, isteği alıp almadığından vs. haberi olmaz. Sunucu için de aynı durum söz konusudur. İkisinin birbirine gönderdiği istekler aracı bilgisayarlar, örneğin kullandığınız servis sağlayıcının (TTNet, Superonline, mobil operatörler…) bilgisayarları ve diğer bazı sistemler aracılığıyla iletilir.
Sizin bilgisayarınız ile web sunucusu arasında doğrudan ve eşzamanlı bir bağlantı olmadığından, web sunucusunun bir isteği yapan bilgisayarın daha sonraki isteğinde aynı bilgisayar olup olmadığını anlayabilmesi için bazı çözümler gereklidir.
İşte bu çözümlerin en çok tercih edileni çerezlerdir.
Çerezler şöyle çalışır:
- Web sunucusu, siteden ilk defa bir istek yapan kişinin kullandığı taracıya daha sonra geri isteyeceği küçük bir bilgiyi çerez olarak kaydetmesini söyler.
- Aynı tarayıcı ile aynı siteden yapılan ikinci istekte, tarayıcı istek bilgileri ile birlikte sitenin gönderdiği çerezi de web sunucusuna geri gönderir.
- Web sunucusu, gelen çereze bakarak bu isteği yapanın daha önceki isteklerden hangisini yapan olduğunu anlar.
Web siteleri çerezlere bazı özellikleri ziyaretçilere sunabilmek için ihtiyaç duyarlar. Örneğin bir siteye (Google siteleri, Facebook ve Twitter da dahil) üye girişi yaptığınızda, sizin üyeliğinizi tanımlayan bir çerez tarayıcınıza gönderilir. Siteden ikinci bir istekte bulunduğunuzda, bu çerez web sunucusuna geri gönderilir ve web sunucusu sizin hangi üye olduğunuzu anlar ve ona göre bir cevap verir. Böyle bir durum olmasaydı siteden yaptığınız her istekte kullanıcı adı ve şifrenizi tekrar tekrar girmeniz gerekirdi ve bu da hiç kullanışlı olmazdı.
Sosyal medya ve reklam şirketleri çerezleri yoğun biçimde kullanılar. Bu şekilde sizin hangi tür içerik veya ürünlerle ilgilendiğinizi anlamaya çalışırlar ve ona göre reklam veya içerik gösterirler. Bu sitede yayınlanan Google Reklamları da Google Reklam Çerezlerini kullanır. Google Reklam Çerezleri ve gizlilik politikası hakkındaki bilgiyi http://www.google.com/policies/privacy/ adresinden edinebilirsiniz.
Çoğu büyük siteler ve bizim sitemiz hiç bir şekilde çerezlere kimlik bilgilerini kaydetmez, kaydetmemeleri de gerekir. Eğer başkaları tarafından kullanılması muhtemel veriler kaydedilir ise, bu veriler çok güçlü şifreleme algoritmaları yardımıyla şifrelenerek çereze yazılır. Başkaları çerezi alsalar bile içinde yazan şifreli bilgiyi çözemezler.
Dilerseniz çerezleri görebilirsiniz. Örneğin Chrome tarayıcısında F12 tuşuna basın. Altta açılan pencerede Uyşgulama (Application) başlığını tıklayın. Sol tarafta bir liste görülür. Listedeki Çerezler (Cookies) elemanını açın. Site adresleri görülecektir. Bir site adını tıkladığınızda sitenin bıraktığı çerezleri ve içeriğini görebilirsiniz.
Firefox’da ise sayfanın boş bir yerini sağ tıkladıktan sonra açılan kısayol menüsünden Sayfa Bilgisini Göster (View Page Info) seçeneğini seçin. Açılan pencereden Güvenlik (Security) sekmesini açın. Sağ ortadaki Çerezleri Göster (View Cookies) tuşunu tıklayın.
Tarayıcınızın ayarlarına giderseniz, burada sitelerin çerez bırakmalarını engellemek için bir seçenek görebilir ve çerezleri engelleyebilirsiniz. Ancak bu hiç bir zaman tavsiye edilmez. Çünkü çerezler vasıtasıyla ziyaretçiye sunulan özellikler ve kolaylıklardan yararlanamazsınız.
Çerezler, süreli olabilirler. Bazı çerezler oturum süresince geçerlidir, tarayıcıyı kapattığınızda çerezler de silinir. Ancak bazı çerezler belirli bir tarihe kadar saklanabilir. Bir siteye üye girişi yaparken “Oturumu sürekli açık tut” gibi bir kutucuğu işaretlediyseniz tarayıcınıza süreli bir çerez gönderilecektir. Bu çerez tarayıcıyı kapattığınızda silinmeyecek ve siteyi sonraki ziyaretinizde otomatik olarak giriş yapmanız için kullanılacaktır.